وبلاگ شخصی مجید بابایی

مشاوره کسب و کار

وبلاگ شخصی مجید بابایی

مشاوره کسب و کار

۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «انقلاب صنعتی» ثبت شده است

۱۹
مهر

گام هشتم

نخستین پیشگامان شکل گیری مهندسی صنایع چه کسانی بوده اند ؟

با ظهور انقلاب صنعتی و پیشرفت چشمگیر دانش تکنولوژیکی بشر در قیاس با گذشته ، به تدریج مفاهیم نوینی در باب مدیریت و صنعت گشوده شد ؛ اگر چه در آن زمان هنوز مهندسی صنایع به زبان امروزین آن وجود نداشت اما ارائه دهندگان این نظریات را آغازین پژوهشگران علم مهندسی صنایع به شمار میآوریم . بی تردید پروسه تکامل مهندسی صنایع تا مرز کنونی آن مرهون تمامی این تلاشها و تفکرات است . با هم به معرفی بزرگان اندیشه در قرون پیشین می پردازیم ؛ این روند را با متفکرین قرن هجدهم آغاز مینماییم :

آدام اسمیت ، بی تردید نامی آشنا در عرصه علم و دانش بشریست . وی در دورانی مقارن با انقلاب صنعتی (نیمه دوم قرن هجدهم ) فوائد تخصصی کردن کارها برای کارگران کارخانه را مورد توجه قرارداده و درباره مفاهیم  نظارت و محاسبات بازده سرمایه ، نظریاتی ارزشمند ارائه نمود . آدام اسمیت که از وی به عنوان مبتکر تقسیم کار یاد می شود یکی از پیشگامان ارزشمند پیشرفت دانش و آگاهی بوده است .


توماس جفرسون نیز در اواخر قرن هجدهم در طی تحقیقات خود ، توجه متخصصین را به قسمت های قابل تعویض سازمان جلب نمود .

الی ویتنی نیز نظریه پرداز دیگری بود که در سالهای پایانی دهه 1790 میلادی نظریاتی ارزشمند در ارتباط با کنترل کیفیت ، مدیریت و نیز حسابداری قیمت تمام شده ارائه نمود .

باید اذعان نمود که بی شک این سه تن تنها نمونه ای هستند از تمامی آنانی که آشکارا و نهان برای روند صعودی دانش مهندسی و بویژه مهندسی صنایع در قرن هجدهم کوشیده اند و نتیجه این تلاشها امروزه در اختیار ما قرار گرفته است ؛ برماست که راه آنان را در جهت نیل به تکامل حقیقی و همه جانبه انسانی ادامه دهیم .
در گام آتی با هم بزرگان تفکر صنعتی در قرن نوزدهم را خواهیم شناخت ...

  • مجید بابایی
۲۳
شهریور

 

گام هفتم
پیشتازان تقسیم کار چه کسانی بودند ؟
همزمان با افزایش حجم تولید ، مساله تقسیم کار مطرح شد تا کارها تخصصی تر شده و بتوان کارگران را به کارهای متفاوتی واداشت . عموما تصور میشود روش های تقسیم کار ، در قرن بیستم و با تئوری های مدیریت علمی شکل گرفتند اما باید دانست که با شروع انقلاب صنعتی و تکاملش ، اینگونه روش ها نیز توسط بزرگانی چون آدام اسمیت به تدریج ابداع گردیدند اما از آنجا که کمیت محصولات در سطح پایینی بود ، تاثیر این متدها نیز چشمگیر نبود .
کریستوفر پولهم ، مخترع سوئدی را میتوان نخستین به کارگیرنده روشهای تقسیم کار به شمار آورد ؛ از جمله اقدامات وی ساخت ماشین های سکه زنی برای جرج اول پادشاه بریتانیا بود .
کریستوفر پولهم از طرفداران سرسخت استفاده از نیروی بخار بود ؛ او میکوشید تا در کلیه مراکز صنعتی نیروی بخار را جانشین نیروی انسانی کارگران سازند و خود در سال 1700 کارخانه ای برای ساخت ماشینآلات بخاری ساخت که با نیروی بخار کار میکرد . اما کسی که برای اولین بار به اصل تقسیم کار در دنیای جدید تولید ، صورتی گسترده و نظام یافته داد ، هنری فورد صنعت پیشه آمریکایی بود . فورد نخستین اتوموبیل خود را در سال 1893ساخت که دارای دو سیلندر بود و پس از آنکه خودش آن را 1600 کیلومتر راند ، به بهای دویست دلار فروخت و متعاقبا در سال 1899یک شرکت برای ساخت اتوموبیلی که خرج آن را خود تهیه کرده بود ، تاسیس نمود . نظر اصلی فورد ، ساخت نوعی اتوموبیل ارزان برای استفاده عموم بود و قصد داشت تا با بالابردن محصول کارخانه ، قیمت تمام شده محصول نهایی ارزان گردد ؛ بدین منظور وی دستور داد به جای آنکه کارگران به سراغ قسمت های مختلف اتوموبیل بروند و آنها را بر روی یکدیگر سوار کنند ، بر جای خود متوقف بمانند ؛ مطابق منظور فورد ، اجزای اساسی اتوموبیل که در انبارهای مخصوص گردآوری شده بودند ، در خطوط فرعی - که هر یک از آنها به سوار کردن یکی از واحدهای سازای اتوموبیل ( نظیر شاسی ، موتور و ... ) تخصیص داده شده بود - به راه می افتادند و جملگی این خطوط به خط اصلی سوار کردن اتوموبیل منتهی میشدند .
بعدها اصولی که فورد برای تولید کالا در حجم بالا به کار برده بود در سایر موسسات صنعتی نیز اعمال گردیدند . هنری فورد در عین حال طرح هایی برای سهیم کردن کارگران در سود کارخانه ها به مورد اجرا گذارد ، به نحوی که به عنوان نمونه در سال ،  1914معادل سی میلیون دلار سهم از آن کارگران شد . داستان تقسیم کار در صنعت ، با مطالعات فردریک تیلور در باب مدیریت علمی شکل آکادمیک گرفت و یکی از ارکان زمینه ساز شکل گیری مهندسی صنایع در سالها بعد گردید .
در گام بعدی از نخستین پیشگامان مهندسی صنایع به معنای امروزین آن سخن خواهیم گفت .
علاقه مند نیستید تا بدانید پروسه شکل گیری رشته مان را به چه کسانی مرهونیم ؟! .

 

  • مجید بابایی
۲۲
شهریور

گام ششم
انقلاب صنعتی را بیشتر بشناسیم !
در گام پیشین در بیان تاریخچه مهندسی به سرفصل جدیدی رسیده بودیم : انقلاب صنعتی !
براستی از انقلاب صنعتی به عنوان موج نوین پیشرفت تولید و صنعت چه میدانیم ؟!
در اواخر قرن هیجدهم فعالیت های صنعتی توسعه بسیاری یافت ؛ ظهور اختراعات جدید به خصوص در زمینه صنعت نساجی همانند ماشین های ریسندگی ، دستگاه نخ تابی و دستگاه بافندگی برقی در این زمینه حائز اهمیت بودند . از سوی دیگر ، استفاده از موتور بخار این امکان را برای کارخانه ها فراهم ساخت تا روش کهن بهره جستن از آب به عنوان نیرو را کنار بگذارند . در کنار این و با گسترش اختراعات و توسعه تکنولوژی ، امکان استفاده از ماشین به جای انسان فراهم آمد و کارگاه های کوچک و سنتی جای خود را به کارخانه های بزرگتر و پیشرفته تر دادند و تولید دستی و محدود به تولید انبوه تبدیل گردید . این تحولات به واسطه وسعتی که داشت انقلاب صنعتی نامیده شد . تحت شرایط جدید اداره کارخانه ها دیگر به صورت سنتی امکان پذیر نبود ؛ با گذشت زمان و توسعه کارخانه ها ، نیاز به روش های علمی جهت مدیریت این گونه واحدها افزایش یافت و بدین سان زمینه های لازم جهت شکل گیری و ظهور مهندسی صنایع فراهم آمد .
در کنار هم و از گذشته های دور به قرن حاضر نزدیک شده ایم ؛ داستان ما با تبلور مهندسی صنایع ادامه خواهد یافت ؛ در گام آتی پیشتازان تقسیم کار را خواهیم شناخت .

 

  • مجید بابایی